Wat is Laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid betekent moeite hebben met de basisvaardigheden lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak is er dan ook sprake van beperkte digitale vaardigheden. Het missen van deze vaardigheden heeft gevolgen. Minder snel een baan vinden bijvoorbeeld of minder grip hebben op geldzaken. Een volwassene die laaggeletterd is, is geen analfabeet. Een laaggeletterde kan wel lezen en schrijven, alleen niet goed genoeg om helemaal mee te doen in de samenleving.
Lees het ervaringsverhaal van een deelnemer in ‘Handel Groeit blogt’
Wat zijn de risico’s en dilemma’s die ontstaan door laaggeletterdheid
Op de werkvloer kan laaggeletterdheid leiden tot:
• Miscommunicatie: Instructies worden verkeerd begrepen of niet opgevolgd.
• Onveilige situaties: Veiligheidsvoorschriften worden niet goed begrepen of toegepast.
• Stress en verminderde zelfvertrouwen: Medewerkers proberen hun problemen te verbergen, wat kan leiden tot frustratie of terugtrekgedrag.
• Lagere productiviteit: Het uitvoeren van taken kan langer duren of fouten kunnen vaker voorkomen.
• Geen certificaat willen halen, of heel veel moeite om het te halen.
Hoe herken je de signalen
De meeste mensen die moeite hebben met lezen en schrijven vinden het lastig om er over te praten. Het kan dus handig zijn als je weet waar je op moet letten. Hieronder vind je 11 signalen.
- Alleen kijken naar een tekst zonder de ogen te bewegen over de tekst.
- Geen punten of komma’s gebruiken.
- Geen e-mailadres hebben.
- Moeite hebben met mobiel bankieren.
- Een slecht leesbaar handschrift hebben.
- Vaak of een lange periode werkloos zijn.
- Niet verder groeien in het werk.
- Een uur te vroeg of te laat zijn op een afspraak.
- Negatief praten over schoolervaring.
- Moeite hebben met navigatie.
- Smoesjes gebruiken als ‘bril vergeten zijn’ of ‘zere hand hebben’ als gevraagd wordt iets te lezen of te schrijven
Het Kennisblad Laaggeletterdheid in Nederland geeft een goed beeld van de problematiek van laaggeletterden.
“Ik ben één van deze mensen”
Investeren in basisvaardigheden
Het inzetten van screeningsinstrumenten
Als werkgever kun je jouw medewerkers ondersteunen door te investeren in basisvaardigheden. Een eerste stap is het herkennen van laaggeletterden in jouw bedrijf. Hiervoor zijn een aantal screeningsinstrumenten ontwikkeld, waaronder een snelle zelftest en een aantal basismeters. Deze geven in korte tijd aan of er sprake is van verminderde basisvaardigheden (lezen, rekenen en digitale vaardigheden).
Met de gratis online basismeter Taalzelftest van de Stichting Lezen en Schrijven kan iedereen op een eenvoudige en snelle manier kijken hoe taalvaardig hij of zij is.
Een account is niet nodig, klik op de afbeelding hiernaast om direct te starten.
De basismeters Taalmeter, Rekenmeter en Digimeter meten of iemand moeite heeft met lezen, reken en digitale vaardigheden. Deze testen zijn eenvoudig online af te nemen en duren ongeveer 15 minuten per test. De uitslag is direct digitaal zichtbaar en geeft een indicatie of iemand scholing nodig heeft. De testen zijn verkrijgbaar bij de Stichting Lezen en Schrijven na het aanmaken van een account op hun website.
Klik op de afbeelding voor een demo van de basismeters. Vanuit de demo kun je een account aanmaken voor het opvragen van de volledige basismeter.
Zelf laaggeletterdheid ervaren
Met de Escape Koffer van de Stichting Lezen en Schrijven ervaar je zelf hoe het is om moeite te hebben met lezen en schrijven. Deze tool kan ingezet worden om meer bewustzijn en begrip te creëren over laaggeletterdheid. De Escape Koffer is een draagbare escaperoom die makkelijk op te zetten is. De prijs van de koffer bedraagt 525 Euro. Lees meer over dit handige hulpmiddel en hoe je deze kunt bestellen op de website van de Stichting Lezen en Schrijven. Klik op de afbeelding om naar de website te gaan.
Hoe ga je het gesprek aan bij vermoeden van Laaggeletterdheid
Hoe ga je op een gelijkwaardige manier in gesprek met een medewerker over het verbeteren van lees- en schrijfvaardigheden. Stichting Lezen en Schrijven heeft een workshop ontwikkeld voor het aangaan van een motiverende gespreksvoering.
De workshop geeft je handvatten om laaggeletterdheid te bespreken en laat je oefenen met gesprekstechnieken die afgestemd zijn op jouw werkomgeving. Op de website van de Stichting lees je meer over de workshop. Klik op de afbeelding om naar de site te gaan.
Tools
Webinar Laaggeletterdheid
In dit Webinar bespreken we met Bas van Klompenburg, adviseur van de Stichting Lezen en Schrijven, wat laaggeletterdheid precies is. Je hoort welke tools de stichting ontwikkeld heeft waar je direct mee aan de slag kunt. En gaan we met Amber van Est, L&D adviseur bij Bakker, in op wat dit voor haar betekent in de praktijk en hoe ze bij Bakker daarmee omgaan.
Radio interview Laaggeletterdheid
Wat zijn de gevolgen van laaggeletterdheid in de sector groothandel groenten en fruit? Martijn vertelde in het radio-interview met het Glazen Radiohuis over de veiligheidsrisico’s wanneer medewerkers instructies niet goed kunnen lezen. Hoe kan Handel Groeit haar deelnemende bedrijven ondersteunen in hun aanpak van laaggeletterdheid?
Handel Groeit blogt
Laaggeletterdheid op de werkvloer – een verborgen uitdaging die iedereen kan raken
Als programmamanager Duurzame Inzetbaarheid komt Martijn regelmatig verhalen tegen die raken én aan het denken zetten. Tijdens een recent gesprek bij een van onze deelnemers ging het over Steff, een nieuwe medewerker. Steff vertoonde ontwijkend gedrag: hij vermeed schriftelijke taken, reageerde niet op e-mails en trok zich terug in teamoverleggen. In eerste instantie werd gedacht aan motivatieproblemen of persoonlijke issues.
De werkgever ging meerdere keren het gesprek met Steff aan, maar hij ontkende dat er iets aan de hand was. Pas na een bericht over loonbeslag kwam het echte verhaal naar boven: Steff had moeite met lezen en schrijven en had jarenlang strategieën ontwikkeld om dit te verbergen. Het loonbeslag was het gevolg van het niet begrijpen van officiële brieven.
Dit verhaal laat zien hoe groot de drempel kan zijn om hulp te vragen – en hoe belangrijk het is dat wij als werkgevers en collega’s die drempel verlagen. Laaggeletterdheid is een onzichtbare barrière die werk, ontwikkeling en welzijn belemmert. In Nederland hebben naar schatting 1,4 miljoen werkenden moeite met lezen, schrijven of rekenen.
Daarom werken we bij Handel Groeit samen met Stichting Lezen en Schrijven. Samen bieden we bewustwording, handvatten en praktische tools voor werkgevers en leidinggevenden om laaggeletterdheid te herkennen en bespreekbaar te maken.
Ook bij het bedrijf van Steff werden stappen gezet: hij kreeg een smartphone, begeleiding bij werkinstructies en administratie, en uiteindelijk toegang tot een cursus. Zo kon er vertrouwen groeien en zag men Steff opbloeien.
Heb jij medewerkers die ontwijkend gedrag vertonen of moeite hebben met schriftelijke communicatie? Kijk verder dan de oppervlakte. Misschien ligt er een kans om écht verschil te maken.
Samen maken we werk van duurzame inzetbaarheid. Voor iedereen
In ‘Handel Groeit blogt’ nemen we je mee achter de schermen van de sector. We delen inspirerende verhalen en praktijkervaringen die laten zien welke uitdagingen er spelen én hoe je ze kunt aanpakken.
Zo bieden we onze deelnemers niet alleen inzichten, maar ook concrete tips en oplossingen die direct toepasbaar zijn in hun eigen organisatie.
